۱۳۸۷ تیر ۱۹, چهارشنبه

افزايش جمعيت مناطق شهري ٢٥ استان بر اثر مهاجرت بي رويه

بنا به آمار سرشماري سال ٨٥ جمعيت شهرهاي ٢٥ استان كشور طي مدت ١٠سال با افزايش روبه رو بوده است؛ به طوري كه جمعيت اين شهرها به دليل مهاجرت بي رويه از روستاها در اين مدت افزايش يافته است و اين نگراني وجود دارد در صورتي كه برنامه ريزي و بررسي هاي لازم از سوي مسئولان صورت نپذيرد، در چند سال آينده با توجه به افزايش مهاجرت به شهرها برخي از روستاها به روستاهاي خالي از سكنه تبديل شود. رحيمي، كارشناس اداره جمعيت وزارت بهداشت، با بيان اين مطلب در گفت وگو با خراسان افزود: برآوردهاي آماري نشان مي دهد كه در سال ٧٥، چهار استان كشور از رشد انفجاري (نرخ رشد ٣-٢ درصد) برخوردار بودند كه سرشماري ٨٥ نشان مي دهد نرخ رشد جمعيت اين استان ها كاهش يافته و در حال حاضر تنها استان سيستان وبلوچستان داراي رشد انفجاري جمعيت است. وي خاطرنشان كرد: آمارها نشان مي دهد كه همگرايي استان ها از لحاظ نرخ رشد جمعيت به نسبت سال هاي قبل بيشتر شده است و ١١ استان كشور از رشد ثابتي نسبت به آمارهاي گذشته برخوردارند. رحيمي گفت: استان هاي تهران، كرمان، بوشهر، يزد، قزوين، سمنان، اصفهان، مازندران، آذربايجان شرقي و گيلان از جمله استان هايي هستند كه از نظر رشد جمعيت تغييري نداشته اند. وي افزود: اما جمعيت استان هاي هرمزگان، قم، كهكيلويه و بويراحمد، چهارمحال وبختياري، مركزي، زنجان و لرستان يك رده كاهش يافته است و برخي استان ها از تغييرات شديدي در نرخ رشد جمعيت برخوردار بوده اند. به عنوان مثال آذربايجان غربي، گلستان، كرمانشاه، اردبيل و ايلام از جمله استان هايي هستند كه نرخ رشد جمعيت در آن ها با تغييرات شديدي همراه بوده است. كارشناس اداره جمعيت وزارت بهداشت همچنين گفت: بررسي هاي آماري حكايت از آن دارد كه مناطق شهري ٢٥ استان كشور داراي رشد سريع جمعيت بوده اين درحالي است كه مناطق روستايي ٢٥ استان كشور از رشد منفي جمعيت برخوردار بوده است و اين مسئله نياز به بررسي و واكاوي دقيق علل و عوامل دارد. وي افزود: آنچه مسلم است اين كه مهاجرت روستاييان به شهرها عامل اصلي است كه در وهله اول باعث كاهش جمعيت روستاها و در وهله بعدي منجربه افزايش جمعيت شهرها شده است. به گفته اين كارشناس مهاجرت جوانان جوياي كار از روستاها به شهرها بر ساختار سني افراد در مناطق روستايي تاثيرگذاشته و به كاهش باروري در اين مناطق انجاميده است؛ مهاجرت در كنار كاهش باروري در روستاها به دليل مهاجرت افراد جوان دوعاملي است كه به كاهش جمعيت روستاها در سال هاي اخير منجر شده است كه اين مسئله جاي نگراني و هشدار دارد چرا كه اگر كاهش جمعيت روستاها با اين روند ادامه يابد، احتمال خالي از سكنه شدن تعداد زيادي از روستاهاي كشور افزايش مي يابد.

رحيمي تصريح كرد: بررسي روند مهاجرت از روستاها به استان ها نشان مي دهد كه ١٠ استان تهران، يزد، قم، خراسان رضوي، قزوين، اصفهان، گلستان، مازندران، مركزي و گيلان استان هاي مهاجرت پذير هستند، به همين دليل جمعيت اين استان ها به دليل مهاجرت افزايش يافته است؛ اما بقيه استان ها به جز استان هرمزگان كه روند مهاجرت در جمعيت آن تاثير نداشته و ميزان مهاجرت پذيري و مهاجرت فرستي به يك اندازه است، بقيه استان هاي كشور مهاجرت فرست هستند كه بخشي از جمعيت خود را طي سال هاي اخير از دست داده اند؛ اين احتمال را مي توان داد كه بخشي از جمعيت اين استان ها در جست وجوي امكانات بيشتر و اشتغال به استان هايي كه از آن ها نام برده شد، مهاجرت كرده اند. وي افزود: برآوردها نشان مي دهد مناطقي كه مهاجرت فرست بوده اند، ضريب اشتغال در آن پايين بوده است و بخشي از افراد كه به طور عمده بين گروه سني ١٥ سال به بالا هستند، به دنبال كار به شهرها به ويژه كلان شهرها مهاجرت كرده اند اما صرف نظر از افزايش جمعيت در كلان شهرها و برخي استان ها وكاهش جمعيت در برخي استان هاي ديگر و نيز كاهش شديد جمعيت در روستاها، نكته مهم اين است كه پديده مهاجرت در اين گروه سني، به كاهش نيروهاي فعال و كارآفرين در استان ها و به ويژه مناطق روستايي منجر شده است؛ علاوه بر اين كه در بحث مواليد و ازدواج نيز در اين مناطق تاثير داشته است. وي در پاسخ به اين كه آيا رشد منفي جمعيت در روستاها به افزايش و گسترش حاشيه نشيني در شهرها منجر شده است، گفت: اين كه روستاها نرخ رشد منفي جمعيت دارند، نشان مي دهد كه بخشي از جمعيت مناطق روستايي ٢٥ استان به شهرها مهاجرت كرده اند كه باعث افزايش جمعيت شهرهاي بزرگ شده است و برآوردهاي آماري نشان مي دهد كه مهاجران ابتدا در حاشيه شهرها ساكن شده اند؛ از اين رو ما با پديده گسترش حاشيه نشيني كه مشكلاتي را براي شهرها به وجود آورده است، روبه رو هستيم اما يك نكته را نيز بايد درنظر گرفت كه اين مهاجران به مرور با يافتن كار در مركز شهرها به بافت شهري وارد مي شوند.

رحيمي با اشاره به نرخ رشد ٦/١درصدي جمعيت كشور گفت: نرخ رشد مناطق شهري ٧٤/٢ درصد و مناطق روستايي منهاي ٤٤ درصد مي باشد وي نسبت به دوبرابرشدن جمعيت در استان سيستان وبلوچستان طي ٢٠ سال آينده هشدار داد و گفت: پيش بيني ها حاكي از آن است كه جمعيت كشور هر ٥/٤٣ سال، دوبرابر مي شود و اين مسئله نشان مي دهد كه دولتمردان حدود ٤٣ سال زمان دارند تا نسبت به دوبرابرشدن امكانات رفاهي، درآمدي و شغلي و ... براي اين ميزان جمعيت اقدام كنند. وي افزود: درحالي كه جمعيت استان سيستان وبلوچستان طي ٢٠ سال آينده به دو برابر ميزان فعلي افزايش مي يابد، جمعيت استان همدان پس از گذشت ٤٥٥ سال به دوبرابر ميزان فعلي مي رسد كه نشان دهنده كمترين رشد جمعيت در اين استان است. كارشناس اداره جمعيت وزارت بهداشت همچنين درباره ساختار سني جمعيت گفت: آمارها حاكي از آن است كه ٢٥درصد جمعيت كشور زير ١٥ سال سن دارند، درحالي كه براساس تعاريف جهاني، كشوري به عنوان كشور جوان محسوب مي شود كه ٤٠درصد جمعيت آن زير ١٥سال باشند؛ بنابراين كشور ما جوان محسوب نمي شود. علاوه بر اين آمارها نشان مي دهد كه ٥ درصد جمعيت كشور بالاي ٦٥ سال سن دارند، درحالي كه براساس تعاريف، كشوري پير و سالخورده تلقي مي شود كه ٨ درصد جمعيت آن بالاي ٦٥ سال سن داشته باشند. بنابراين كشور ما اگر چه ميانسال و رو به سالمندي است، اما هنوز كشور پير و سالخورده محسوب نمي شود.

وي افزود: نكته مهمي كه در اين زمينه براساس آمارها وجود دارد، اين است كه ٧٠ درصد جمعيت كشور در گروه سني ١٥ سال به بالا تا ٦٥ سال قرار دارند كه براساس تعاريف جهاني گروه فعال اقتصادي ناميده مي شوند.

بنابراين كشور ما در حال حاضر در دوران طلايي جمعيتي قرار دارد كه فرصتي مغتنم براي برنامه ريزان و سياست گذاران است تا از آن به بهترين نحو براي پيشرفت و توسعه كشور استفاده كنند.

رحيمي افزود: با توجه به اين آمار از نظر ساختار سني ما استان جوان يا پير نداريم. اما از جمعيت ٢ ميليون و ٣٩٦ هزار نفري استان سيستان و بلوچستان ٨٥/٣٨ درصد آن زير ١٥ سال قرار دارند كه اين استان بالاترين درصد جواني را به خود اختصاص داده است و از سوي ديگر استان گيلان، خراسان جنوبي، آذربايجان شرقي، مركزي، همدان و سمنان بالاترين ميزان سالمندي را دارند.

وي با اشاره به اين كه امسال شعار روز جهاني جمعيت (٢١ تير) به عنوان تنظيم خانواده ناميده شده است، گفت: بنابراين تعريف هر زوجي مي تواند هر تعداد فرزندي كه مي خواهد داشته باشد اما بايد از بارداري هاي ناخواسته جلوگيري شود.اين كارشناس در پاسخ به اين سوال كه آيا رشد جمعيت بالا در سيستان و بلوچستان نشان مي دهد كه برنامه هاي تنظيم خانواده در اين استان به خوبي اجرا نشده است، گفت: عدد باروري در اين استان همان دو فرزند است اما به دليل جوان بودن ساختار سني اين استان و اين كه تعداد زوج هايي كه در سن باروري هستند زياد است، ما با مواليد بيشتري در اين استان نسبت به ديگر استان ها روبه رو هستيم و همين مسئله به افزايش نرخ رشد جمعيت در سيستان و بلوچستان منجر شده است.

شايان ذكر است بر اساس اطلاعات آماري سايت مركز آمار ايران، تعداد مهاجران استان هاي كشور طي ١٠سال گذشته بيش از ١٢ميليون و ١٤٨هزار نفر برآورد شده است كه از اين تعداد يك ميليون و ٦٣هزار نفر براي جست وجوي كار و يك ميليون و ٤٠هزار نفر براي تحصيل و ٧٩١ نفر براي جست وجوي كار بهتر به شهرها مهاجرت كرده اند.

هیچ نظری موجود نیست: